Một số điểm mới của Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022
Luật Thi đua khen thưởng số 06/2022/QH15 (sau đây gọi tắt là Luật Thi đua, khen thưởng 2022) được Quốc hội ban hành ngày 15/6/2022 và có hiệu lực từ ngày 01/01/2024. Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022 sẽ thay thế Luật Thi đua, khen thưởng số 15/2003/QH11 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 47/2005/QH11, Luật số 32/2009/QH12 và Luật số 39/2013/QH13.
Luật Thi đua, khen thưởng 2022 bao gồm 8 chương, 96 điều, trong đó có một số điểm mới như sau:
1. Bổ sung nguyên tắc khen thưởng
Theo đó, Luật Thi đua, khen thưởng 2022 đã bổ sung các nguyên tắc khen thưởng sau:
- Thành tích đến đâu khen thưởng đến đó;
- Chú trọng khen thưởng cá nhân, tập thể, hộ gia đình trực tiếp lao động, sản xuất, kinh doanh; cá nhân, tập thể công tác ở địa bàn biên giới, trên biển, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.
2. Bỏ hình thức khen thưởng “Huy hiệu”
Các hình thức khen thưởng tại Luật Thi đua, khen thưởng 2022 bao gồm:
- Huân chương.
- Huy chương.
- Danh hiệu vinh dự nhà nước.
- “Giải thưởng Hồ Chí Minh”, “Giải thưởng Nhà nước”.
- Kỷ niệm chương.
- Bằng khen.
- Giấy khen.
Như vậy, Luật Thi đua, khen thưởng 2022 đã bỏ hình thức khen thưởng “Huy hiệu”. Hiện nay, Huy hiệu để tặng cho cá nhân có đóng góp vào quá trình phát triển của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
3. Thay đổi nguyên tắc xét thi đua, khen thưởng
* Căn cứ xét thi đua bao gồm:
- Phong trào thi đua.
- Thành tích thi đua.
- Tiêu chuẩn danh hiệu thi đua.
Như vậy, so với hiện hành đã bỏ đi căn cứ “Đăng ký tham gia thi đua”.
* Căn cứ xét khen thưởng bao gồm:
- Thành tích đạt được (Hiện nay là phạm vi, mức độ ảnh hưởng của thành tích).
- Tiêu chuẩn khen thưởng.
- Điều kiện và hoàn cảnh cụ thể lập được thành tích (Hiện nay là trách nhiệm và hoàn cảnh cụ thể lập được thành tích).
4. Thay đổi đối tượng được tặng Huân chương lao động
Theo đó, đối tượng được tặng huân chương lao động ở các hạng bao gồm:
- Cá nhân;
- Công nhân, nông dân;
- Doanh nhân, trí thức, nhà khoa học;
- Tập thể;
- Doanh nghiệp, tổ chức kinh tế khác;
- Cá nhân, tập thể người Việt Nam định cư ở nước ngoài, cá nhân, tập thể người nước ngoài.
(Hiện nay, đối tượng được tặng huân chương lao động ở các hạng bao gồm cá nhân và tập thể).
5. Bổ sung đối tượng được xét tặng danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú”
Luật Thi đua, khen thưởng 2022 quy định danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú” để tặng cho cá nhân hoạt động trong các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật gồm:
- Diễn viên, đạo diễn, chỉ đạo nghệ thuật, chỉ huy dàn nhạc, biên đạo, quay phim, nhạc sĩ, họa sĩ, phát thanh viên;
- Người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật không thuộc đối tượng trên do Chính phủ quy định.
Như vậy, so với hiện hành đã bổ sung đối tượng là người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật khác do Chính phủ quy định.
6. Bổ sung hình thức khen thưởng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang”
Theo đó, Luật Thi đua, khen thưởng 2022 quy định về “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” như sau:
- Thực hiện tặng và truy tặng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” đối với Thanh niên xung phong có thành tích trong các cuộc kháng chiến, bảo vệ Tổ quốc, hoàn thành nhiệm vụ, trung thành với cách mạng, có thời gian tại ngũ từ 02 năm trở lên.
- Thanh niên xung phong hy sinh trong khi làm nhiệm vụ trong các cuộc kháng chiến, bảo vệ Tổ quốc đã được công nhận liệt sĩ thì được truy tặng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang.
7. Bổ sung nhiều hình thức khen thưởng cho người nước ngoài
Theo Luật Thi đua, khen thưởng 2022, người nước ngoài được xét tặng khen thưởng với các hình thức sau:
- Huân chương Hồ Chí Minh
- Huân chương Độc lập hạng Nhất, Nhì, Ba
- Huân chương Lao động hạng Nhất, Nhì, Ba
- Huân chương Hữu nghị
- Huy chương Hữu nghị
- Giải thưởng Hồ Chí Minh
- Giải thưởng Nhà nước
- Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ
Hiện nay, người nước ngoài chỉ được xét tặng: “Huân chương Hữu nghị”, Huy chương hữu nghị, “Giải thưởng Hồ Chí Minh”, “Giải thưởng Nhà nước”.
Trên đây là một số điểm mới của Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022.
ThS. Nguyễn Trần Cảnh - GV kiêm nhiệm phòng TCHCTTTL