Lý luận có vai trò rất quan trọng đối với cách mạng. Lênin - người thầy vĩ đại của cách mạng vô sản trên thế giới đã khẳng định: “Không có lý luận cách mạng thì cũng không thể có phong trào cách mạng”. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Không có lý luận thì lúng túng như nhắm mắt mà đi”. Trước yêu cầu phát triển, Đảng ta luôn quan tâm xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của từng giai đoạn. Trong Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, Đảng ta đã chỉ ra 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp, trong đó đặc biệt nhấn mạnh: Tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và thế hệ trẻ, trong đó chú trọng nội dung xây dựng Đảng về đạo đức, truyền thống lịch sử, văn hóa của dân tộc; kết hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa đào tạo với rèn luyện trong thực tiễn và đẩy mạnh học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Thực hiện nghiêm túc chế độ học tập, bồi dưỡng lý luận chính trị và cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, nhất là cán bộ trẻ được đào tạo ở nước ngoài. Nhận thức rõ tầm quan trọng của vấn đề trên, nhất là nhiệm vụ xây dựng đội ngũ cán bộ trong bối cảnh công nhiệp hóa, hiện đại hóa đang diễn ra nhanh chóng trên địa bàn tỉnh, trong những năm qua, Đảng ủy, Ban Giám hiệu Trường Chính trị tỉnh Bình Dương đã quan tâm chỉ đạo sâu sát việc thực hiện nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng, đặc biệt coi trọng chất lượng giảng dạy, học tập và xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, hàng đầu.

Với đặc thù là đào tạo cán bộ trong hệ thống chính trị, góp phần quyết định năng lực, phẩm chất, bản lĩnh cán bộ thì công tác giảng dạy của trường chính trị tỉnh chính là linh hồn của hoạt động đào tạo, bồi dưỡng. Chất lượng công tác giảng dạy thể hiện trách nhiệm, uy tín, thương hiệu và bộ mặt của nhà trường. Học tập lý luận chính trị cũng vậy, nó không chỉ là trách nhiệm của mỗi cán bộ, công chức, viên chức mà còn là trách nhiệm với cơ quan, tổ chức, qua đó thể hiện sự cạnh tranh, khẳng định vị thế của họ trong bối cảnh hiện nay tại tỉnh nhà. Việc học tập lý luận chính trị giúp hình thành thế giới quan khoa học cho học viên và biến những tri thức mà học viên tiếp nhận được thành những giá trị, niềm tin, lý lưởng, lập trường, trang bị cho học viên thế giới quan, nhân sinh quan, phương pháp luận, ý thức hệ, hình thành được tính độc lập trong tư duy và sử dụng được lý luận, tri thức, kinh nghiệm để giải quyết được các vấn đề đặt ra trong công việc hàng ngày.

Quan tâm đến việc nâng cao chất lượng dạy và học lý luận chính trị, Trung ương đã ban hành nhiều văn bản khác nhau, chẳng hạn như Nghị quyết 32-NQ/TW ngày 26/5/2014 của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ lãnh đạo, quản lý; Chỉ thị 23-CT/TW ngày 09/02/2018 của Ban Bí thư Trung ương về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới; gần đây có Quy định 09-QĐi/TW ngày 13/11/2018 của Ban Bí thư Trung ương về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Để có thể hoàn thành chức năng, nhiệm vụ của mình, Trường Chính trị tỉnh Bình Dương nói riêng, các trường chính trị tỉnh nói chung đã phấn đấu xây dựng trường chính trị tỉnh thành trung tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý ở địa phương, trong đó trọng tâm là đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị. Đánh giá về việc thực hiện nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng của các trường chính trị tỉnh, Kết luận 117-KL/TW ngày 20/11/2015 có nêu rõ: Trong thời gian qua, với sự nỗ lực của tỉnh ủy, thành ủy, ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, các ban, bộ, ngành Trung ương có liên quan và các trường chính trị tỉnh, thành phố, công tác trường chính trị có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức lãnh đạo, quản lý từ cấp xã đến cấp tỉnh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Các trường chính trị tỉnh, thành phố đã thực hiện tương đối tốt chức năng, nhiệm vụ theo Quyết định 184-QĐ/TW trước đây, Quy định 09-QĐi/TW hiện nay. Có sự quan tâm, củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, đổi mới chương trình, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, đổi mới phương pháp đào tạo, nâng cao chất lượng dạy và học tập lý luận chính trị …

Nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cũng từng bước tối ưu hóa và ngày càng hoàn thiện chương trình. Điều này được thể thông qua việc ban hành Quyết định 8008-QĐ-HVCTQG ngày 24/12/2018 về việc điều chỉnh chương trình đào tạo Trung cấp lý luận chính trị - hành chính; chương trình này được thiết kế theo hướng giảm bớt lý luận, tăng tính thực tiễn, tăng thời lượng các chuyên đề về kỹ năng thực hành, hướng đến giải quyết các vấn đề trong quá trình thực hiện chuyên môn của học viên tại cơ quan, giúp người học vận dụng kiến thức đã học để giải quyết tốt hơn các nhiệm vụ thực tiễn công tác. Điều này đòi hỏi công tác giảng dạy của giảng viên và học tập, nghiên cứu của học viên cũng cần có sự đổi mới nhằm đem lại hiệu quả cao nhất.

Hòa trong xu thế chung, với quyết tâm chính trị cao, Ban Giám hiệu Trường Chính trị tỉnh Bình Dương nhà trường đã hết sức nỗ lực trong việc thực hiện các nội dung theo quy định của Trung ương một cách đồng bộ trên tất cả các mặt, chủ động xây dựng kế hoạch dài hạn cũng như ngắn hạn nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, trong đó trọng tâm là nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập. Ban Giám hiệu nhà trường đã triển khai và thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp khác nhau.

1. Nâng cao chất lượng giảng dạy lý luận chính trị

Yếu tố đầu tiên tác động trực tiếp đến việc giảng dạy và học tập lý luận chính trị là người giáo viên. Giáo viên được xem là chủ thể của hoạt động giảng dạy, là người truyền tải kiến thức cho học viên. Kiến thức mà học viên tiếp nhận là những môn lý luận chính trị nên thường mang tính chất khô khan, trừu tượng. Vì vậy, làm thế nào để giáo viên có thể truyền tải một cách chính xác, đầy đủ, dễ hiểu, sinh động lượng kiến thức lý luận và những vấn đề thực tiễn là một yêu cầu hết sức khó khăn, đòi hỏi giáo viên phải có sự cố gắng, nỗ lực lớn để đảm bảo việc nâng cao chất lượng bài giảng và sự quan tâm chỉ đạo thực hiện các giải pháp của Ban Giám hiệu nhà trường, cụ thể như sau:

- Thứ nhất, Ban Giám hiệu luôn quan tâm việc nâng cao nhận thức của giảng viên về tầm quan trọng của việc giảng dạy lý luận chính trị. Đây được xem là công tác tư tưởng chính trị thường xuyên nhằm góp phần nâng cao trình độ lý luận chính trị đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra, đặc biệt trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đang diễn ra nhanh chóng đối với một tỉnh công nghiệp như Bình Dương hiện nay. Chính bản thân các giảng viên cũng phải tự ý thức được vai trò quan trọng của việc học tập lý luận chính trị, từ đó có sự đầu tư sâu sắc hơn vào nội dung bài giảng, phương pháp giảng dạy cũng như cách truyền thụ cảm hứng cho người học.

- Thứ hai, chủ động trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên của nhà trường. Có thể nói rằng, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường chính trị tỉnh là nhiệm vụ hết sức thiết thực vì năng lực, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ giảng viên chính là yếu tố hàng đầu quyết định đến chất lượng đào tạo, bồi dưỡng và khẳng định vị thế, uy tín, thương hiệu của nhà trường. Để nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng thì cần có đội ngũ giảng viên giỏi toàn diện. Để có thể xây dựng được đội ngũ giảng viên đáp ứng yêu cầu đặt ra, Ban Giám hiệu nhà trường đã quan tâm xây dựng đội ngũ này từ khâu tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng đến khâu bố trí, sử dụng. Công tác tuyển dụng có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển đội ngũ giảng viên trên 3 phương diện là số lượng, cơ cấu và chất lượng, nghĩa là khi tuyển dụng phải đảm bảo số lượng, hài hòa cơ cấu giữa các khoa chuyên môn và đặc biệt phải tuyển dụng được các giảng viên đáp ứng được khung năng lực theo yêu cầu. Do tính đặc thù nghề nghiệp nên việc tuyển dụng giảng viên lý luận chính trị cần phải có những tiêu chuẩn khắt khe hơn. Cụ thể, ngay từ đầu trước khi ứng tuyển vào vị trí giảng viên của nhà trường, ứng viên phải đáp ứng đầy đủ tất cả các yêu cầu về trình độ, năng lực cũng như các bằng cấp, chứng chỉ phù hợp theo quy định. Các ứng viên phải trải qua một quy trình tuyển dụng nghiêm ngặt từ việc giảng thử để đánh giá mức độ triển vọng trước hội đồng khoa học của nhà trường cho đến khi ứng viên trải qua vòng cuối cùng là thông qua được giáo án mới. Sau khi đáp ứng đầy đủ những yêu cầu trên thì nhà trường mới đề nghị Ban Tổ chức Tỉnh ủy ra quyết định tuyển dụng. Quy trình này mặc dù khá nghiêm ngặt nhưng lại mang lại hiệu quả cao vì giảng viên sau khi được tuyển dụng có thể đưa vào bố trí, sử dụng ngay, tránh tình trạng phải tốn thời gian và kinh phí cử đi đào tạo lại sau khi tuyển dụng.

Trong công tác đào tạo, bồi dưỡng giảng viên, để có thể đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao thì tất yếu phải tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng cũng như tự đào tạo. Nhiệm vụ học tập là suốt đời, nếu không học tập thì kiến thức, lý luận sẽ dần trở nên xơ cứng, không phản ánh thực tiễn sinh động, từ đó làm cho việc dạy và học không mang lại hiệu quả. Nhận thức rõ tầm quan trọng, Ban Giám hiệu nhà trường luôn chủ động xây dựng kế hoạch dài hạn về đào tạo cho đội ngũ giảng viên này. Bên cạnh việc thường xuyên cử cán bộ, giảng viên của nhà trường tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ do Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Học viện Chính trị khu vực II và các cấp có thẩm quyền tổ chức, nhà trường còn định hướng, lựa chọn những cơ sở đào tạo, bồi dưỡng uy tín và cử giảng viên tham gia học tập tại các cơ sở này. Đặc biệt, khuyến khích giảng viên tự đào tạo nhằm nâng cao trình độ về mọi mặt. Nhà trường cũng có cơ chế, chính sách rõ ràng nhằm động viên giảng viên tích cực, chủ động hơn trong việc tham gia đào tạo, bồi dưỡng. Tính đến nay, hầu hết các giảng viên của nhà trường đề có trình độ tiến sĩ, thạc sĩ, cao cấp, trung cấp lý luận chính trị, đáp ứng yêu cầu chung. Ngoài việc đưa giảng viên đi đào tạo, bồi dưỡng các lớn ngắn hạn, dài hạn, nhà trường còn thường xuyên tổ chức các hội thảo, toạ đàm khoa học, học tập các chuyên đề, nghị quyết, nghe báo cáo thông tin thời sự, tình hình kinh tế - xã hội nhằm cập nhật, bổ sung kiến thức. Trong công tác bố trí, sử dụng đội ngũ giảng viên, Ban Giám hiệu nhà trường hết sức quyết liệt và mạnh dạn trong việc luân chuyển giảng viên giữa các khoa chuyên môn. Đồng thời, giao chỉ tiêu về việc soạn giáo án mới hàng năm cho các giảng viên và xem đây là một trong những nội dung nhằm đánh giá thi đua cuối năm.

- Thứ ba, nâng cao hiệu quả hoạt động nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn. Giảng dạy và nghiên cứu khoa học là hai nhiệm vụ chính của giảng viên. Trong đó hoạt động nghiên cứu khoa học góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy. Tuy nhiên, đối với tỉnh Bình Dương hiện nay là một tỉnh công nghiệp, các đề tài nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học tự nhiên thường được ưu tiên nhiều hơn so với các đề tài nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, do đó cơ chế chính sách cho những đề tài này còn có nhiều hạn chế, chưa thực sự tạo được động lực cho cán bộ, giảng viên tham gia nghiên cứu. Tuy nhiên, trước những khó khăn như vậy, Ban Giám hiệu nhà trường chủ động cho giảng viên các khoa thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường và cấp khoa nhưng nội dung đề tài gắn chặt và sát với thực tiễn công tác giảng dạy tại nhà trường. Đặc biệt, thường xuyên tổ chức các hội thảo, tọa đàm khoa học cấp trường, cấp khoa với những chủ đề mà gần như chưa có đơn vị hay trường nào thực hiện nhằm giải quyết các vấn đề chuyên môn phát sinh trong quá trình đào tạo, bồi dưỡng. Nhà trưởng cũng tích cực cử giảng viên tham gia các hội thảo, tọa đàm khoa học do các sở, ban, ngành, huyện, thị, thành phố trong tỉnh, các cơ sở đào tạo khác trong và ngoài tỉnh tổ chức nhằm giúp giảng viên mở rộng kiến thức phục vụ cho công tác giảng dạy. Bên cạnh đó, Ban Giám hiệu còn khuyến khích các giảng viên viết bài nghiên cứu khoa học, nghiên cứu thực tế nhằm tổng kết lý luận và thực tiễn trong công tác giảng dạy và đăng lên Trang thông tin điện tử nhà trường, nội dung này cũng được đưa vào việc đánh giá, phân xếp loại ABC hàng quý và là một trong những tiêu chí xếp loại thi đua cuối năm, áp dụng cho Ban Giám hiệu và tất cả cán bộ, viên chức nhà trường. Đây là những giải pháp được áp dụng khá hữu hiệu trong vài năm trở lại đây của nhà trường trước những khó khăn về cơ chế, chính sách của tỉnh trong công tác nghiên cứu khoa học.

Về công tác nghiên cứu thực tế của giảng viên, với phương châm: gắn lý luận với thực tiễn, việc đi thực tế ở cơ sở không chỉ giúp giảng viên có thêm kiến thức thực tiễn để phục vụ công tác giảng dạy mà còn giúp họ có cơ sở thực tiễn để nghiên cứu khoa học. Có thể khẳng định, công tác nghiên cứu thực tế tại cơ sở của giảng viên luôn được Đảng ủy, Ban Giám hiệu nhà trường quan tâm đúng mức. Trong các nghị quyết của Đảng ủy cũng như các kế hoạch, phương hướng của nhà trường hàng năm đều xác định cần tăng cường đưa giảng viên đi nghiên cứu thực tế tại cơ sở nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy. Thực tế cho thấy, qua quá trình giảng dạy, các giảng viên đã từng nghiên cứu thực tế tại cơ sở đều phát huy tốt việc truyền đạt kinh nghiệm thực tiễn vào bài giảng với nhiều kiến thức phong phú, đa dạng, thuyết phục học viên. Bởi vì, qua nghiên cứu thực tế, giảng viên nắm được nhiều vấn đề phát sinh trong thực tiễn, được va chạm những tình huống trong cuộc sống mà nếu không phải là người công tác tại cơ sở thì khó có cơ hội được tiếp cận. Khi đi xuống cơ sở, ngoài việc nghe báo cáo của địa phương, các giảng viên còn được trực tiếp tham quan các mô hình làm việc gắn với nhiệm vụ chuyên môn mà các khoa muốn tìm hiểu, trực tiếp trò chuyện, tiếp xúc với cán bộ tại cơ sở, tìm hiểu những cách làm hay, được tham quan những mô hình kinh tế, sản xuất kinh doanh hiệu quả tại địa phương. Từ đó, bài giảng sẽ có sự liên hệ những vấn đề diễn ra trong thực tiễn, trở nên sinh động và thuyết phục hơn. Nhận thức được hiệu quả mang lại từ vấn đề này trong công tác đào tạo, bồi dưỡng, Ban Giám hiệu nhà trường luôn chủ động xây dựng kế hoạch đi nghiên cứu thực tế từ đầu năm, các khoa, phòng chuyên môn cũng chủ động đăng ký kế hoạch đi nghiên cứu thực tế với Ban Giám hiệu để đưa vào kế hoạch chung của nhà trường. Do đó, nhà trường luôn chủ động về mặt thời gian, công tác tổ chức cho giảng viên các khoa, tập thể giảng viên của trường tham gia các đợt đi nghiên cứu thực tế ngắn ngày hoặc dài ngày.

- Thứ tư, đổi mới phương pháp giảng dạy, lấy người học làm trung tâm. Phương pháp giảng dạy là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng lớn đến chất lượng đào tạo. Một phương pháp giảng dạy khoa học sẽ tạo điều kiện để giảng viên và học viên phát huy hết khả năng của mình trong việc truyền đạt, lĩnh hội kiến thức và phát triển tư duy, từ đó sẽ làm thay đổi vai trò của người thầy đồng thời tạo nên sự hứng thú, say mê và sáng tạo của người học. Phương pháp giảng dạy tích cực hiện nay rất phong phú và đa dạng. Mỗi phương pháp đều có những ưu điểm và hạn chế nhất định. Do vậy, để có thể tạo ra thái độ học tập tích cực, kích thích thái độ và khả năng nhận thức của học viên, góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy thì giảng viên cần áp dụng kết hợp một cách tối đa các phương pháp khác nhau. Thực chất của đổi mới giảng dạy là sự cải tiến hoàn thiện các phương pháp đang sử dụng để góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy học, là việc bổ sung phối hợp nhiều phương pháp để khắc phục hạn chế của các phương pháp giảng dạy đang sử dụng, đồng thời là sự thay thế phương pháp đang sử dụng bằng phương pháp giảng dạy mới tối ưu, kết hợp với việc sử dụng các phương tiện, trang thiết bị dạy học hiện đại, từ đó hình thành nên các kiểu dạy - học mới hiệu quả cao hơn. Cho dù đổi mới ở mức độ nào thì việc dạy học cũng phải hướng đến “lấy người học làm trung tâm”. Thực hiện có hiệu quả phương châm ‘‘học đi đôi với hành”, ‘‘lý luận gắn với thực tiễn”. Do đó, trong những năm qua, Ban Giám hiệu nhà trường luôn quán triệt cho các giảng viên cần áp dụng một cách hiệu quả các phương pháp giảng dạy tích cực để phát huy tính chủ động, sáng tạo của người học, giảm thời lượng giảng, tăng thời gian tự học, tự nghiên cứu và sáng tạo trong học tập của học viên. Khắc phục và loại bỏ dần tình trạng áp đặt kiến thức của người dạy và thụ động tiếp nhận của người học. Để có thể thực hiện được điều đó, Ban Giám hiệu nhà trường luôn chủ động tích cực trong việc nâng cao nhận thức, tầm quan trọng của phương pháp giảng dạy tích cực trong giảng dạy lý luận chính trị nhằm nâng cao chất lượng các bài giảng, thông qua đó giảng viên chủ động tạo ra sự tương tác nhịp nhàng với học vên. Giảng viên phải thực sự trăn trở và thấy rõ trách nhiệm của mình đối với mỗi bài giảng để có thái độ nghiêm túc, chủ động trong nghiên cứu, vận dụng, vì để áp dụng các phương pháp giảng dạy tích cực đòi hỏi người giảng phải có kiến thức sâu rộng, có tư duy logic và thái độ tôn trọng học viên. Giảng viên xây dựng hệ thống câu hỏi và thu thập các tình huống cho từng nội dung trong các bài giảng để tăng giao lưu, tăng tính tích cực, chủ động của học viên. Trong giảng dạy phải tạo môi trường cởi mở, dân chủ trong thảo luận, tranh luận và giải quyết vấn đề. Giảng viên cũng cần hoàn thiện kỹ năng soạn và sử dụng giáo án điện tử. Trong đó chú trọng xây dựng kết cấu bài giảng theo hướng gợi mở và khai thác tối đa sự hỗ trợ của các phương tiện hiện đại.

Đồng thời, để kiểm tra chất lượng giảng dạy của các giảng viên, Ban Giám hiệu nhà trường cũng thường xuyên tổ chức lấy ý kiến của học viên đối với giảng viên sau giờ lên lớp. Việc lấy ý kiến của học viên hiện nay được thực hiện thông qua phần mềm quản lý (do Học viện Chính trị khu vực IV cung cấp) và được áp dụng đối với tất cả giảng viên của nhà trường không phân biệt cấp quản lý và được thực hiện trên tất cả các lớp. Đây cũng được xem là một trong những kênh thông tin hữu ích cho việc nâng cao chất lượng giảng dạy của giảng viên. Các giảng viên có thể căn cứ vào kết quả lấy ý kiến với từng nội dung cụ thể mà có sự điều chỉnh về phương pháp giảng dạy sao cho hợp lý, hiệu quả và ngày càng hoàn thiện nhất.

Từ những cách làm trên, hiệu quả trong công tác giảng dạy của nhà trường đã và đang mang lại nhiều hiệu quả. Cụ thể như các bài học gọn hơn, cô đọng hơn những kiến thức cơ bản cần thiết và kỹ năng cần đạt được cho người học. Các giáo án được soạn theo hướng ngắn gọn, không ôm đồm kiến thức, mà chú trọng truyền thụ những kiến thức cơ bản để tạo sự lan toả. Chuyển trọng tâm từ thiết kế các hoạt động của giảng viên sang hoạt động của học viên, đồng thời nâng cao chất lượng hệ thống câu hỏi, chú ý các loại câu hỏi yêu cầu tư duy tích cực, sáng tạo của học viên và giải quyết tốt các vấn đề thực tiễn.

2. Nâng cao chất lượng học tập lý luận chính trị

Yếu tố thứ hai tác động đến chất lượng dạy và học ở trường chính trị tỉnh chính là học viên. Học viên là đối tượng của hoạt động giảng dạy nhưng là chủ thể của việc học. Chính vì vậy, để đảm bảo cho quá trình dạy và học có hiệu quả cần có sự hợp tác, trao đổi giữa giảng viên và học viên. Tuy nhiên, đối với trường chính trị có một đặc thù là đối tượng học viên là cán bộ thuộc cấp xã, cấp huyện và cấp tỉnh. Họ có thể đã có kinh nghiệm nhiều năm công tác, có chức vụ và đã học qua nhiều lớp đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ … Do đó, việc xác định học tập lý luận chính trị với mục đích đôi khi chưa rõ ràng dẫn đến thái độ, ý thức học tập của học viên cũng khác nhau. Trên thực tế, đa phần học viên xác định được vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của việc học tập lý luận chính trị nên có thái độ học tập nghiêm túc, đây cũng là yếu tố giúp nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng. Tuy nhiên cũng không ít học viên có thái độ chưa nghiêm túc, vẫn còn tình trạng đi muộn về sớm, nói chuyện riêng, ngủ gục, đọc báo, sử dụng điện thoại trong lớp… Nhận thức được những vấn đề nêu trên, Ban Giám hiệu Trường Chính trị tỉnh Bình Dương đã triển khai và thực hiện nhiều giải pháp khác nhau với mục đích nâng cao chất lượng học tập lý luận chính trị cho học viên.

- Thứ nhất, nâng cao nhận thức của học viên về tầm quan trọng của việc học tập lý luận chính trị. Đây là những nội dung được Ban Giám hiệu nhà trường nhận thức sâu sắc và có sự quan tâm thực hiện một cách nghiêm túc. Bắt đầu từ ngày khải giảng, Ban Giám hiệu nhà trường đã có sự quán triệt sâu sắc về tầm quan trọng của việc học tập lý luận chính trị, nội dung này cũng được giáo viên chủ nhiệm thường xuyên nhắc nhở cho các học viên để họ luôn có ý thức trong việc học tập và rèn luyện trong suốt khóa học. Đồng thời, các giảng viên cũng thường xuyên lồng ghép nội dung này vào các bài giảng trên lớp nhằm có sự định hướng đúng đắn cho học viên. Như vậy, cùng với một tư tưởng chính trị, nhà trường đã tiến hành định hướng cho học viên từ ba hướng khác nhau: Ban Giám hiệu, giáo viên chủ nhiệm và các giảng viên, từ đó góp phần nâng cao nhận thức của học viên về tầm quan trọng của việc tập lý luận chính trị.

- Thứ hai, quán triệt và thực hiện nghiêm túc các quy định, quy chế học tập. Ngay từ khi bắt đầu khóa học, học viên đã được phổ biến kỹ các nội quy chế, quy định về thi cử, học tập, rèn luyện và phải thực hiện nghiêm túc ngay từ đầu. Trong quá trình học cũng thường xuyên có sự nhắc nhở, chấn chỉnh và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Từ đó tạo ra môi trường học tập nề nếp, quy củ, đảm bảo chất lượng.

- Thứ ba, nâng cao hiệu quả hoạt động nghiên cứu thực tế của học viên. Trong chương trình đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính chính trị, quản lý nhà nước, hoạt động nghiên cứu thực tế là một phần quan trọng giúp học viên nắm bắt, phân tích, đánh giá, tổng hợp những vấn đề đặt ra tại cơ sở gắn với nhiệm vụ công tác. Tùy vào điều kiện, các lớp sẽ được nhà trường tổ chức đi nghiên cứu thực tế trong hoặc ngoài tỉnh. Thời gian qua, nhà trường luôn xây dựng kế hoạch và thường xuyên tổ chức đi nghiên cứu thực tế cho học viên các lớp, kết quả thực tế rất khả quan. Trong thời gian học viên đi nghiên cứu thực tế theo chương trình, kế hoạch, họ được nghe các báo cáo viên tại cơ sở báo cáo tình hình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; về công tác xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, xây dựng các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội... Trao đổi và giải đáp thắc mắc về các vấn đề học viên quan tâm, tham quan một số mô hình sản xuất kinh doanh tiêu biểu điển hình của địa phương, đồng thời kết hợp tham quan những danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử văn hóa nổi tiếng để làm phong phú thêm về kiến thức cũng như tư liệu thực tế để phục vụ cho việc viết bài thu hoạch sau khi kết thúc chuyến đi nghiên cứu thực tế. Thực tế cho thấy, thông qua việc đi nghiên cứu thực tế tại cơ sở, được tiếp xúc và làm việc cụ thể với cơ sở đã giúp cho học viên có cái nhìn khách quan, vận dụng được các kiến thức đã học, đồng thời giúp học viên củng cố, bổ sung kiến thức lý luận đã được học trên lớp gắn với thực tiễn, tích lũy được những kinh nghiệm lãnh đạo, quản lý, góp phần nâng cao chất lượng học tập và rèn luyện của học viên. Việc nhà trường chủ động cho các học viên đi nghiên cứu thực tế trong tỉnh cũng mang lại những hiệu quả nhất định. Các học viên có thể dễ dàng tiếp cận, thấu hiểu những vấn đề đang diễn ra hiện nay của địa phương mình, cụ thể là tại các huyện, thị, thành phố khác nhau trên địa bàn tỉnh, từ đó có những kiến nghị, đề xuất trong việc giải quyết những vấn đề đó phù hợp hơn, khả thi hơn gắn với đặc điểm của tỉnh. Việc đi nghiên cứu thực tế trong tỉnh cũng giúp tiết kiệm chi phí hơn so với việc đi ngoài tỉnh, công tác tổ chức, liên hệ với địa phương cũng được thực hiện dễ dàng và chủ động hơn.

- Thứ tư, thường xuyên đổi mới các hình thức thi và đánh giá kết quả học tập của học viên. Trong Quyết định 2252-QĐ/HVCTQG ngày 02/5/2019 của Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh có chỉ rõ: Về hình thức thi hết phần học có thể được thực hiện dưới các hình thức trắc nghiệm, tự luận, vấn đáp. Từ nhiều năm qua, Trường Chính trị tỉnh Bình Dương đã thực hiện việc thay đổi linh hoạt các hình thức thi khác nhau. Nhà trường thường xuyên thực hiện đa dạng các hình thức thi ở tất cả các lớp vì mỗi hình thức thi đều có những ưu, nhược điểm khác nhau. Nếu như thi tự luận giúp cho người học trình bày rõ ràng quá trình tư duy logic, thể hiện khả năng diễn đạt thì trắc nghiệm có ưu điểm kiểm tra được nhiều kiến thức, trong một thời gian ngắn, còn vấn đáp có thể đánh giá trực tiếp năng lực của người học thông qua giao tiếp thực tế giữa giảng viên và học viên. Nhưng mỗi hình thức thi lại có những hạn chế nhất định, chẳng hạn như thi tự luận khiến học viên ít quan tâm nghiên cứu thì thi vấn đáp lại buộc học viên phải học thuộc, thi trắc nghiệm dẫn đến học viên học một cách máy móc, thiếu sâu sắc. Mặt khác, sử dụng nhiều hình thức thi sẽ đòi hỏi những yêu cầu khác nhau của cả học viên và giảng viên. Vì vậy, trong một khóa học, việc thực hiện đa dạng các hình thức thi sẽ bổ sung cho nhau và như vậy việc đánh giá sẽ toàn diện hơn. Việc đổi mới trong cách ra đề thi cũng là một trong những giải pháp được áp dụng. Đề thi tự luận thường được ra theo hướng mở, đòi hỏi học viên không chỉ nắm vững lý luận mà còn phải hiểu và vận dụng mới đạt yêu cầu. Tránh được việc học viên không nghiên cứu bài mà chỉ trông chờ chép tài liệu có sẵn. Đề thi trắc nghiệm có nhiều câu hỏi, không lặp lại nhiều giữa các khóa học khác nhau vì khi lặp lại sẽ không có hiệu quả cho những khóa học sau. Đề thi vấn đáp cũng không quá nhiều và quá chi tiết mà mang tính khái quát, lựa chọn nội dung cơ bản.

Ngoài những nội dung nêu trên, Trường Chính trị tỉnh Bình Dương cũng quan tâm thực hiện đồng bộ các giải pháp khác nhằm nâng cao chất lượng đào tạo bồi dưỡng của nhà trường như tăng cường và đổi mới công tác thao giảng, dự giờ của các khoa; thực hiện việc kiểm tra chéo giữa các khoa chuyên môn; nâng cao chất lượng cung cấp tài liệu phục vụ giảng dạy, học tập và nghiên cứu; xây dựng đội ngũ giảng viên kiêm chức cho nhà trường; nâng cao chất lượng phục vụ cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ giảng dạy, học tập; từng bước hoàn thiện hệ thống hạ tầng của nhà trường hướng đến việc xây dựng trường chuẩn.

3. Bài học kinh nghiệm

- Ban Giám hiệu nhà trường cần chủ động trong việp cập nhật, thực hiện các quy định của Trung ương trong công tác đào tạo, bồi dưỡng. Chủ động xây dựng kế hoạch dài hạn từ khâu tuyển dụng giảng viên đến việc bố trí, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao trình độ. Tranh thủ sự quan tâm của Tỉnh ủy trong công tác đào tạo, bồi dưỡng. Làm tốt công tác tư tưởng trong việc xác định động cơ đúng đắn của học viên trong học tập lý luận chính trị và vai trò quan trọng của giảng viên trong công tác giảng dạy.

- Chủ động rà soát chương trình, giáo trình và mạnh dạn đề xuất với cấp có thẩm quyền nhằm đưa vào thực hiện đào tạo, bồi dưỡng một số nội dung gắn với thực tiễn tình hình địa phương, chẳng hạn có thể cắt bỏ một số nội dung trùng lắp giữa các môn, thay vào đó là một số kỹ năng cứng, kỹ năng mềm dành cho cán bộ, công chức, viên chức.

- Phát huy tính chủ động, tích cực của giảng viên trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng tích cực, lấy người học làm trung tâm. Xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích đào tạo, tự đào tạo nhằm nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Kịp thời khen thưởng những giảng viên có thành tích và những sáng kiến kinh nghiệm hiệu quả trong công tác chuyên môn.

- Có sự đầu tư nghiêm túc, đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn trong nhà trường. Hiệu quả của hoạt động nghiên cứu khoa học mang lại rất lớn trong công tác giảng dạy, do đó cần chú trọng quan tâm đầu tư nội dung này, vừa nâng cao hiệu quả giảng dạy của giảng viên, vừa nâng cao chất lượng học tập, nghiên cứu của học viên.

- Mạnh dạn thay đổi trong việc áp dụng các hình thức quản lý học viên, các hình thức thi, ra đề thi và đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của học viên. Có chính sách khen thưởng kịp thời các giảng viên cũng như học viên có thành tích trong công tác. Quan tâm đầu tư đến việc chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ, giảng viên của nhà trường cũng như của học viên.

Trong những năm qua, Trường Chính trị tỉnh Bình Dương luôn hoàn thành xuất sắc kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng do cấp trên giao. Chất lượng giảng dạy và học tập không ngừng được nâng cao. Tất cả là nhờ sự chủ động, sáng tạo, quyết tâm chính trị cao, sự đoàn kết, thống nhất của Ban Giám hiệu và cán bộ, viên chức, người lao động nhà trường trong thực hiện nhiệm vụ. Đây sẽ là một trong những tiền đề đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà mà Trường Chính trị tỉnh Bình Dương là nhân tố cần thiết góp phần làm nên thành công đó. Đồng thời, xứng đáng là cái nôi đào tạo, bồi dưỡng các thế hệ cán bộ chủ chốt của tỉnh./. 

ThS.Trần Cảnh - Phòng NCKH-TT-TL